به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ تغییرات اقلیمی به همراه چالش منابع آب و تغییرات تولید در موادغذایی، موجب شده نهاده‌ها و مواد اولیه و همچنین نژادهای استفاده شده برای تولید محصولات کشاورزی مورد بازنگری قرار بگیرند و تغییرات جدی داشته باشند. در همین راستا، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرتلاش می‌کند هم ارقام جدید و هم انواع جدیدی از محصولات را به‌عنوان جایگزین مناسب معرفی نماید. رضا عطایی، عضو هیات علمی این موسسه، در گفت‌وگوی تفصیلی با «اقتصاد معاصر» درباره پتانسیل‌های انواعی از «ارزن اصلاح شده»، خصوصا به‌عنوان گیاه علوفه‌ای کم‌آب‌بر، توضیحاتی ارائه کرده که تقدیم خوانندگان می‌شود.
اقتصاد معاصر: کشور ما بر اساس اقلیم، یک کشور خشک است و بارش‌ها مقداری کاهش پیدا کرده‌اند؛ در حال حاضر موسسه، تیم جنابعالی و شاید دانشگاه و جا‌های دیگر کار‌های تحقیقاتی در بحث علوفه‌های کم‌آب‌بر انجام می‌دهند. کار به کجا رسیده است و به کدام سو حرکت می‌کنیم؟ برنامه و راهبرد چیست؟ آیا این مسیر، مسیر درستی است یا نیاز به تقویت دارد؟
همانطور که می‌دانید ایران یک کشور خشک و نیمه‌خشک با بارندگی کم است. پراکنش بارندگی نیز خیلی منظم نیست؛ یعنی پراکنش مناسبی برای بارندگی ندارد. از طرف دیگر در این سال‌ها علاوه بر اینکه تنش خشکی داشته‌ایم، تنش گرمایی نیز داشته‌ایم. در حال حاضر می‌بینیم که دما‌های بالای ۴۰ درجه را تجربه می‌کنیم؛ به همین خاطر وضع کشاورزی با محصولات آب‌بر خیلی جالب نیست و ما مجبور هستیم که به سمت علوفه‌های کم‌آب‌بر مثل ارزن و سورگوم برویم. موسسه تحقیقات اصلاح بذر سال‌ها پیش با پایش‌هایی که انجام می‌داد و پیش‌بینی‌ها و آینده‌پژوهی‌هایی که در رابطه با وضعیت کشاورزی ایران انجام می‌داد، به این نتیجه رسید که ما روزی در این مسیر قرار خواهیم گرفت. به همین خاطر سال‌ها پیش تحقیقات ارزن را شروع کرد و تاکنون سه رقم معرفی کرده است. سال ۸۸ اولین رقم ارزن را معرفی کرد و در سال ۹۷ یک گونه دیگر از ارزن را معرفی کرد. در حال حاضر ما به این نتیجه رسیده‌ایم که تحقیقات اصلاحی ارزن را از ارقام آزاد گرده‌افشان که عملکرد پایینی را دارند، به سمت هیبرید‌های ارزن با عملکرد‌های بالا ببریم. گمان می‌کنم موسسه اصلاح بذر در سه یا چهار ماه آینده، ۶ رقم هیبرید ارزن را معرفی خواهد کرد که ۲ رقم آن دانه‌ای و ۴ رقم آن علوفه‌ای است.
در ضمن علاوه بر اینکه رقم‌ها هیبرید هستند، یک بُعد دیگری نیز به تحقیقات ارزن و به کشاورزی و تحقیقات علوفه اضافه کرده که آن نیز این است که دارند ارزن را به عنوان یک گیاه علوفه‌ای معرفی می‌کنند. یعنی علاوه بر اینکه همه ارزن را به عنوان دانه می‌شناسند، ارزن را به عنوان یک منبع خوب از علوفه معرفی می‌کنند. آن ۴ رقم علوفه‌ای، عملکرد‌های ۱۰۰ تن در هکتار علوفه تر را دارند و این ارقام اولین ارقام هیبرید کشور هستند. موسسه اصلاح بذر در این زمینه پیشگام است که ارقام هیبرید را معرفی می‌کند. امیدواریم بتوانیم با این رقم‌ها سطح زیر کشت خوبی را در کشاورزی مملکت داشته و بتوانیم آن را با همکاری موسسه ترویج یا معاونت زراعت و ارگان‌های دخیل، ترویج کرده و بتوانیم سطح زیر کشت مناسبی داشته باشیم. امید داریم بخشی از واردات دانه ذرت را در جیره غذایی، با ارزن جایگزین کرده و یک صرفه‌جویی اقتصادی داشته باشیم و بخشی از علوفه‌ای که با یونجه و ذرت که فوق‌العاده از جهت مصرف آب پرمصرف هستند را بتوانیم با ارزن جایگزین کنیم. امیدواریم که این اتفاق صورت بگیرد. ما تلاش خود را انجام داده‌ایم و ارقام معرفی‌شده ما عملکرد‌های خوبی دارند. در حال حاضر ارقام علوفه‌ای ما عملکرد‌های مشابه با ارقام خارجی دارند.
اقتصاد معاصر: در حال حاضر سطح زیر کشت ما در کشور به چه میزان است؟
درمورد کشور خودمان خیلی آمار دقیقی نداریم ولی مطابق با آماری که از وزارت می‌گیریم، احتمالا چیزی نزدیک به ۲۵ هزار هکتار سطح زیر کشت ارزن ماست.
اقتصاد معاصر: هر هکتار نیز فرمودید ۱۰۰ تن علوفه تر می‌دهد؟
ارقام هیبرید را عرض کردم.
اقتصاد معاصر: ارقام قبلی به چه میزان بوده‌اند؟
چیزی حدود ۵۰ تن بود. مثلا رقم «مهران»، یک رقم تجاری است که موسسه اصلاح بذر آن را در سال ۹۷ معرفی کرد. یک رقم آزاد گرده‌افشان است و میانگین این رقم ۵۰ تن در هکتار است.
اقتصاد معاصر: انرژی و پروتئین و آن نیاز چرخه خوراک دام را تهیه می‌کند؟
نسبت به ذرت، پروتئین کمتری دارد ولی نسبت به سورگوم مقدار پروتئین بالاتری دارد. ۱۳ تا ۱۴ درصد علوفه تر آن پروتئین دارد و ۹ تا ۱۱ درصد علوفه خشک آن پروتئین دارد. اصولا از لحاظ کیفیت نسبت به ذرت پایین‌تر است ولی در حال حاضر ما به جایی رسیده‌ایم که مجبور هستیم آن را جایگزین کنیم. آنهایی که جیره می‌نویسند، می‌توانند این موضوع را بالانس کنند تا با ذرت جایگزین شود. اصلا هدف ما این نیست که در جیره طیور، تمام ذرت با ارزن جایگزین شود؛ تنها می‌خواهیم بخشی از آن را جایگزین کنیم. اگر حتی بتوانیم ۳۰ درصد آن را جایگزین کنیم برای ما رقم خوبی است.
اقتصاد معاصر: یعنی از آن ۱۰ میلیون تن واردات ذرت، اگر بتوانیم ۳ یا ۴ میلیون تن آن را جایگزین کنیم خوب است و کار بزرگی است؟
با توجه به محاسبات بنده، هر هزار هکتار کشت ارزن، هم مستقیم و هم غیرمستقیم با قیمت جهانی ذرت، برای ما چیزی بین ۸ تا ۱۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی دارد. این رقم بسیار بزرگی است! به اضافه اینکه مصرف آب را نیز بسیار کاهش می‌دهد. یعنی در مقایسه با ذرت، ارزن را با ۴۰۰۰ یا ۴۵۰۰ مترمکعب کشت می‌کنید و این رقم بسیار خوبی است.
یکی از مشکلاتی که ارزن تا به الان داشته و هنوز جا نیفتاده است، همین رقم‌ها بوده‌اند. یعنی رقم‌هایی بوده‌اند که عملکرد‌های پایین داشته ولی در حال حاضر امیدوار هستیم که اتفاقی مثل تجربه‌ای که در سال ۱۹۹۰ از نوعی ارزن هیبرید داشتیم و کشاورزان استقبال گسترده‌ای از آن کردند، برای رقم‌های جدید نیز پیش بیاید.
اقتصاد معاصر: مصرف آب ذرت ۱۵ هزار مترمکعب برای هر یک کیلوگرم است؟
من در رابطه با ذرت اطلاعات دقیقی ندارم ولی گمان می‌کنم هر هکتار بالای ۸ یا ۹ هزار مترمکعب است.
اقتصاد معاصر: در رابطه با ارزن چقدر است؟
۴۵۰۰ متر مکعب.
اقتصاد معاصر: یعنی لااقل ۵۰ درصد افزایش راندمان مصرف آب است!
دقیقا! راندمان مصرف آب آن حداقل ۵۰ درصد بالاتر است.
اقتصاد معاصر: سطح زیر کشت دنیا در بحث علوفه‌های کم آب بر به چه میزان است و کدام کشور‌ها پیشرو هستند؟
سطح زیر کشت ارزن جهان در سال ۲۰۲۲، ۲۹ میلیون و ۸۵۵ هزار هکتار بوده است. کشور پیشرو در بخش ارزن، هند است. آنها منبعی قوی از ژرم‌پلاسم را داشته و رقم‌های بسیار زیادی را معرفی می‌کنند و تحقیقات بسیار گسترده‌ای در بخش ارزن دارند.
رضا عطایی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و به‌نژادگر گیاه ارزن، در مزرعه تحقیقاتی
اقتصاد معاصر: در رابطه با سورگوم به چه صورت است؟
در رابطه با سورگوم چیزی نگویم بهتر است؛ اگر آقای دکتر خزایی صحبت کنند مناسب‌تر است، زیرا ایشان مسئول آن موضوع هستند.
اقتصاد معاصر: تحلیل شما در رابطه با سیاستگذاری‌هایی که در کشور به سمت علوفه‌های کم‌آب‌بر می‌رود و کشاورزی‌های هوشمند و تغییراتی که در کشاورزی به وجود آمده چیست؟
نگاهی که دنیا به کشاورزی دارد، کشاورزی به‌صرفه و دانش‌بنیان است. یعنی در همه زمینه‌ها از جمله تغذیه، آبیاری و... به این صورت است؛ مثل سیستم‌های آبیاری هوشمند که بصورت میلی‌متر آبیاری می‌کنند یا رقم‌های بسیارخوبی که ۹۵ درصد رقم‌های ارزن هیبرید هستند. فقط کشور‌هایی در آفریقا وجود دارند که غیر از این کشت می‌کنند که ما نیز تا به الان این کار را انجام می‌دادیم. آنها کشاورزی را به‌صرفه کرده‌اند؛ یعنی عملکرد بالا در واحد سطح. به همین خاطر ما که امکان افزایش سطح زیر کشت را نداریم، باید به فکر افزایش عملکرد باشیم.
یکی از برنامه‌هایی که موسسه اصلاح بذر دارد این است که با توجه به شرایط کشور ما و مشکل آبی که با آن مواجه هستیم، برنامه اصلاحی ارزن و سورگوم را به سمت هیبرید ببریم. در هر دو زمینه موفق شده‌ایم؛ یعنی ارزن و سورگوم هر دو دارند رقم‌های هیبریدی معرفی می‌کنند که با ارقام خارجی رقابت می‌کنند. به اضافه اینکه برخلاف آن ارقام خارجی، ما امکان تولید بذر آن را نیز داریم. یعنی در آینده از لحاظ ارزبری و مشکلات تحریمی هیچ مشکلی نخواهیم داشت.
در اینجا جا دارد که هم از سازمان تحقیقات و هم از معاونت زراعت تشکر کنم که در این سال‌ها با سیاستگذاری‌های کلان خود بسیار به ما کمک کرده‌اند و از ارزن و سورگوم که در سال‌های قبل خیلی به آن توجه نمی‌شد، حمایت زیادی کردند. یعنی واقعا معاونت زراعت وزارت برای این دو گیاه انرژی فوق‌العاده‌ای گذاشت.
در حال حاضر من بسیار خوشبین هستم و احساس می‌کنم که در سال‌های آینده ارقام این دو گیاه، به سمت معرفی ارقام قوی‌تر و پیشرفته‌تری خواهد رفت. اگر مقداری ترویج این گیاهان را در عرصه جدی بگیریم، می‌توانیم بخش قابل توجهی از علوفه و خوراک دام کشور را با ارزن و سورگوم تامین کنیم. امیدوارم این اتفاق بیفتد و گمان می‌کنم این اتفاق خواهد افتاد.
اقتصاد معاصر: پس بر روی ریل‌گذاری خوبی قرار گرفته است؟
بله! ریل‌گذاری بسیارخوبی داریم ولی یک سری مشکلات نیز داریم. یکی از مشکلات، ترویج است. باید انرژی بسیار زیادی بر روی ترویج بگذاریم تا این رقم‌ها در عرصه نفوذ کنند و بتوانند تولید داشته باشند. ما باید متخصصان جیره‌نویسی را در بخش‌های دامپروری مجاب کنیم که اگر بخشی از دان ذرت را با ارزن یا سورگم جایگزین کنند، هیچ اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
تورم ماهانه در ادامه روند نزولی خود، در شهریور امسال به ۱.۷ درصد رسید که در صورت تکرار این رقم در ۶ ماه باقیمانده سال، تورم سالانه و نقطه به نقطه به کانال ۲۰ درصدیِ مد نظر بانک مرکزی خواهد رسید.
«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
با آن‌که مطابق آمار رسمی بانک مرکزی، متوسط قیمت مسکن در منطقه یک تهران به ۱۷۹ میلیون تومان رسیده است اما در این منطقه برخی واحد‌های مسکونی با قیمت‌های نجومی بالاتر از این عدد در سکو‌های اینترنتی آگهی شده است.
خبرنگار «اقتصاد معاصر» از بازار ارز گزارش می‌دهد
بازار ارز غیررسمی مدتهاست مشتری درست و حسابی ندارد و یکی از آخرین انتخاب‌های مردم برای حفظ ارزش دارایی است، امروز دیگر خبری از صف‌های دلار مثل سال‌های 97 و 98 نیست، به گفته کارشناسان، ذخایر ارزی کشور به قدری مناسب است که تکانه‌های اقتصادی و سیاسی بر این بازار اثری ندارد و مردم هم در یکی دو سال اخیر کمتر سراغ این بازار آمده‌اند اما باید محلی مناسب برای...
«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
بهبود آمار‌ها در بورس در دو مولفه جمع‌شدن صف فروش نماد‌های بزرگ و شاخص‌ساز و همچنین افزایش حجم و ارزش معاملات در روز جاری، نشان از عزم بازار سرمایه برای تخلیه هیجانات و رسیدن به تعادل در کوتاه‌مدت دارد.
حسن حیدری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس
شکل‌گیری سرمایه انسانی، فرآیندی بلندمدت و پرزحمت است و پیچیدگی‌های آن نسبت به سرمایه‌گذاری فیزیکی بسیار بیشتر است.
سهیل فضلی، پژوهشگر روابط بین‌الملل:
کریدور شمال-جنوب با توجه به جذابیت‌ها، ویژگی‌ها و دستاورد‌های متعددی که خواهد داشت، می‌تواند برگ برنده‌ای برای کشورمان در برابر کریدور شرق-غرب باشد.
حجت بین‌آبادی، پژوهشگر حوزه بودجه و بانکی
رعایت چهار اصل ارتقای سرمایه اجتماعی با تاکید بر ارتباط صادقانه با مردم، قاعده‌گرایی و ایفای بدون نقصان تعهدات، انجام اصلاحات مستمر با نگاه بلندمدت و حمایت از محرومان و توانمندسازی جامعه، به عنوان اصول کلی حاکم بر لایحه بودجه در بخشنامه بودجه ۱۴۰۴ ذکر شده است.
حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصادی
در دولت زمزمه‌هایی برای حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به بهانه «یکسان‌سازی نرخ ارز» به گوش می‌رسد، در حالی که در شرایط تحریم اقتصادی، ابزاری برای اجرای این سیاست وجود ندارد و تعدیل نرخ‌های سیاستی ارز با نرخ غیر رسمی نتیجه‌ای جز افتادن در تسلسل کاهش مستمر ارزش پول ملی در پی نخواهد داشت.
معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در گفتوگو با «اقتصاد معاصر» پاسخ داد:
سید علی، معاون ارزی سابق بانک مرکزی با تشریح مداخله بانک مرکزی در بازار ارز توافقی، افزایش صادرات نفتی را یکی از مزیت‌های این بازار معرفی کرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتوگو با «اقتصاد معاصر»؛
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تأکید بر اینکه از نظر تأمین کالای اساسی، فروش نفت، تأمین نیازهای ارزی و غیره هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد، گفت: با توجه به ذخایر کافی ارزی کشور، اتفاقات منطقه هیچ اختلالی در ثبات بازار ایجاد نمی‌کند.
عضو کمیسیون صنایع مجلس در گفتوگو با «اقتصاد معاصر» تشریح کرد:
مصطفی پوردهقان، عضو کمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه تحقیق و تفحص از خودروساز داخلی لازم است اما قرار نیست با تحقیق و تفحص وضعیت بازار خودرو و یا کیفیت آن بهتر شود، گفت: با ایجاد بازار رقابتی، کاهش تعرفه واردات خودرو و ورود تکنولوژی، صنعت خودروسازی کشور به سمت ارتقای کیفیت و منطقی‌شدن قیمت‌ها گام برمی‌دارد و رضایت مردم در این صنعت افزایش می یابد.
رییس بخش ذرت موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال در گفت‌وگوی تفصیلی با «اقتصاد معاصر» بررسی کرد:
علی ماهرخ، رییس بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه‌ای موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال در گفت‌وگوی تفصیلی با «اقتصاد معاصر» تحلیلی کلان از شرایط ذرت دانه‌ای و ذرت علوفه‌ای کشور ارائه داد.
